Het was op een bijeenkomst met vrienden die me aanzette tot
het nadenken over ons Sinterklaasfeest. Het betrof hier Engelsen, Amerikanen en
Portugezen. Er werd gegeten en gedronken op een mooie novemberdag bij 25 graden
toen mij plotseling werd gevraagd wat de commotie nu toch was op ons
kinderfeest Sinterklaas. Men had er wel wat van gehoord maar geen idee wat er
exact aan de hand was in ons landje. Het was aan mij om daar nu eens uitleg
over te geven. Ik besefte plotseling hoe ingewikkeld het was om in een andere
taal deze materie uit de doeken te doen.
Ik begon strijdvaardig; Sinterklaas is een bisschop geboren
in Mira in het land Turkije maar moet zijn verhuisd naar Spanje want hij komt
tegenwoordig uit Madrid. Hij reist naar Holland per stoomboot, dus het was geen
moslim? werd er opgemerkt, ik begon in de gaten te krijgen dat dit geen
makkelijke middag ging worden! Ik vervolgde mijn verhaal; de Sint was een
beschermheilige voor de kinderen en derhalve de voedingsbodem voor een kinderfeest
om hem te eren. Op zijn geboortedag worden de kinderen getrakteerd op
cadeautjes uit naam van hem. Men vond het vreemd, een katholieke heilige in een
merendeels protestants land en jullie Hollanders eren hem! Ik liet hen weten
dat de zuidelijke provincies overwegend katholiek zijn maar dat het feest nu zo
geëvalueerd is dat bijna iedereen het viert zoals bij jullie de kerstman een
belangrijk figuur is. Vragen werden nu op mij afgevuurd alsof ik al de
antwoorden had. Hoe zit het nu met de rel die is losgebroken over de zwarte
helpers van de Sint?
Het is allemaal traditie, de Sint heeft zwarte helpers.
Staan ze symbool voor de slavernij? Ja ik vermoed van wel
want in heel wat liedjes wordt verwezen naar een knecht! en knecht vind ik
slaverig klinken! En nee het is onzin zoals door mensen beweert wordt dat het
door de schoorsteen komt dan had de Sint toch na een werk-nacht wel kunnen
vragen of ze hun smoel willen gaan wassen! Hoe meer ik moet uitleggen hoe
moeilijker ik het vind. De beleving en inhoud van het Sintfeest veranderd per jaar stelde ik. Vroeger toen ik kind was
stond de Sint garant voor een stukje bijsturing in de opvoeding “ Wie zoet is
krijgt lekkers wie stout is de roe!” dus als je stout was of dacht dat je het
was geweest, kon je een pak slaag verwachten van die “ roetmop”. Ik weet dat
mijn donkere medemens niet blij is als ik “roetmop” gebruik maar mijn angst van
toen, legitimeert deze titel naar mijns inziens. Ook werd gedreigd met een
vervoer in een jutezak naar Spanje, ver weg van je familie om nooit meer terug
te komen.
Dat komt nu niet meer voor, de Sint en zwarte Piet zijn
milder geworden omdat het niet meer in deze tijdgeest past. Dus de mensen die
nog altijd voor tradities gaan moeten hier maar eens over nadenken! Wat ook vreemd
is dat het vaak als een Nederlandse traditie wordt aangemerkt maar dat vroeger
een groot gedeelte van de protestanten met name gereformeerde stromingen
helemaal geen Sinterklaas vierden.
De issue in ons land is, moeten nu de pieten zwart blijven? De donkere mensen (kinderen) zouden hier door
in verlegenheid zijn gebracht omdat het beeld die de “ zwarte Piet” uitdraagt een verwijzing naar de slavernij zou zijn. Of
kunnen we nu naar de tijdsgeest een andere invulling geven aan de medewerkers
van de Sint. En is de Sint zelf nog wel koosjer? gezien de perikelen binnen de
katholieke kerk over het misbruik van kinderen door priesters en geestelijke
(er zitten er nog al veel op zijn schoot). Vreemd het enige land waar het gevierd
wordt is het onze en een gedeelte van België. De
traditie “ Sinterklaasfeest” is aan het
wankelen, buitenlandse invloeden worden groter, ook de kerstman komt nu
tegenwoordig bij sommige kinderen langs.
Kinderen zijn nu ook veel mondiger dan vroeger en de leeftijd van het geloven in het feit dat
de Sint hun cadeautjes brengt ligt veel lager dan vroeger. De ouders betalen
het gelag en de Sint speelt er mooi weer mee. Dus boven de vier jaar kun je het
wel vergeten met je feest. De kinderen nu weten heus wel dat een ticket van
Madrid naar Eindhoven met Ryanair maar 30 euro kost en dus een bootreis van
vele dagen overbodig is.
Misschien is het tijd om de hele traditie over boord te
gooien.
Waarom zouden we de kinderen niet laten weten dat wij degene zijn die hun
cadeautjes kopen. Waarom zou een traditie langer moeten bestaan dan wij leven
….we zijn er ook maar tijdelijk. Een heleboel beledigde groeperingen en
discussies zullen er niet meer zijn of
toe doen met mijn volgende oplossing:
We zouden in plaats van de Sint zijn verjaardag, zijn
sterfdag kunnen herdenken (niet ondenkbaar gezien zijn zeer hoge leeftijd die
hij claimt) en een geschikte datum afspreken ergens in de zomer of wanneer het
beter uitkomt. Door het Sint-herdenkingsfeest
te vieren kunnen de kinderen en volwassenen toch hun cadeaus blijven ontvangen
en geven, en de middenstand wordt bij deze niet gedupeerd, kortom economisch
verantwoord. Het opdraven van verklede en geschminkte figuren is niet meer
nodig en een eventueel monument of standbeeld staat er het hele jaar. Wij
zullen in de toekomst worden benijdt omdat onze generatie de verjaardag nog
heeft gevierd.
Ik zie wel wat voordelen maar zoals het altijd in Nederland
gaat…. Het zou zomaar een discussiepunt kunnen worden !
Groet Ferrie