Automatisme,

Het is snel gegaan, in tegenstelling tot tegenwoordig liep je enkele decennia terug, in Portugal nog kans bij onoplettendheid door een ezel of ezelkar van een zandweg in de berm te worden gedwongen. Nu is de kans groter dat je door tweehonderd paarden onder de motorkap van een automobiel over het asfalt wordt verspreid. Hij is belangrijk "de automobiel" voor de Portugezen! (eigenlijk in meer zuidelijke landen) zoals bij ons vroeger wordt het hier nog als statussymbool gezien en je viriliteit (sorry dames) wordt er op afgemeten. Ondanks het voor nog velen schaarse inkomen staan er vaak auto’s voor een armzalige deur waarvan ik alleen kan dromen. Ik wil niet generaliseren want niet alle Portugezen rijden alsof ze nog op een ezelkar zitten maar stunten-makers kom je hier regelmatig tegen. De wegen mankeert het niet aan, ze zijn gewoon goed en vaak leeg en misschien daarom worden er vaak capriolen uitgehaald met de gedachten dat er toch niemand last van kan hebben……….

We liepen als noordelijke landen natuurlijk wat eerder voorop, gezien ons economisch klimaat maar ook in de beginjaren dat een auto voor meer mensen bereikbaar werd, verbonden we er enige status aan. 

Mijn vader verruilde zijn bromfiets in de jaren zestig voor zijn eerste auto waar hij meer onderlag dan in reed. Het ging hier om Volkswagen kever cabrio die voorheen een leven bij de Duitse politie had gehad. Redelijk bijzonder dat hij daar voor gekozen had, het zal wat te maken hebben gehad met het feit dat hij in een auto ging rijden die de Duitse autoriteiten had gediend en hij daar nu de baas over was. Ik vermoed dat het een therapeutische keus is geweest (hij had enkele jaren in een concentratiekamp moeten doorbrengen). Het enige wat hij altijd wilde beamen van de Duitsers is, dat er kwaliteit vandaan kwam. Ook hij was iemand die er van  overtuigd  was dat er geen betere chauffeur was dan hijzelf en kon vloekend eenieder terecht wijzen die er in zijn ogen niets van  kon………….

Als kind ging je er ook vanuit dat jou pappie de beste chauffeur van de wereld was maar naarmate je ouder werd en je goed van slecht wat beter kon onderscheiden, sloop er wat twijfel in mij en ons gezin. Bij elke vrolijke rit werd er wel wat gevloekt of op het voorhoofd gewezen naar andere weggebruikers en hij was de enige oplettende. Jaren gingen voorbij en de ene na de andere auto werd aangeschaft omdat hij niet gauw tevreden was, er waren te weinig middelen om een betrouwbare auto te kopen. De autoritten met pa waren voor ons geen echt genoegen meer en we sprongen een gat in de lucht dat ons ma haar rijbewijs ging halen. Het verschil was duidelijk, moeder had er meer gevoel voor om auto te rijden. Pa had een agressieve rijstijl, hij schakelde pas over nadat de automotor bijna niet veel toeren meer kon draaien en vertraagde dus eigenlijk bij het overschakelen dan versnellen.  Een spuugzakje was dan ook geen overbodige luxe……….

Nu moeders ook door haar rijervaring erachter kwam dat haar man eigenlijk geen beste chauffeur was en wist dat het een hekel punt voor hem was om hem daar op aan te spreken bood ze vaak aan om zelf te rijden. Dat was voor het gezin een verademing als moeder reed, vader wilde nog wel eens een opbouwende aanwijzing geven maar kwam er gauw achter dat alles op rolletjes verliep. Toch op de momenten dat er lange ritten gemaakt moesten worden zoals vakanties zagen we de bui al hangen. Mijn moeder kon dan niet voorkomen dat manlief het stuur weer overnam want als overtuigd chauffeur kon je niet je vrouw de hele weg laten rijden. Dus als kinderen hadden we spuug en rust momenten. Mijn moeder probeerde het wel eens om hem te bewegen wat eerder over te schakelen maar dan beweerde hij geen vrouw te zijn. Hij was echt de mening toegedaan dat hij sportief reed……

Moeder opperde eens dat het misschien wel wat was om in de toekomst een automaat te kopen. Dat was tegen het verkeerde been van pa, die beweerde dat automaten voor oude wijven was of mensen die maar een half rijbewijs hadden. Na enkele jaren en groeiend maandsalaris kon die ouwe eindelijk een splinternieuwe auto aanschaffen en beiden togen zij naar de autodealer om er één uit te gaan kiezen. Ze hadden al veel folders doorgespit en wisten wat ze wilden, alleen de kleur was nog een issue. Daar waren ze na het bezoek aan de dealer snel uit en een koopovereenkomst werd getekend het betrof hier een auto met vier deuren, groen, en een tweeliter motor. Trots als een pauw werd de aanschaf van een nieuwe auto thuis door vader aan ons meegedeeld. De auto moest nog uit Duitsland komen (ssst, eigenlijk uit Antwerpen) dus kon wel een maandje duren. Het was net of pa de lotto had gewonnen, hij ging iedere dag zo vrolijk naar zijn werk. Het moet het kind in hem geweest zijn dat in afwachting was van een cadeau voor zijn verjaardag………

Ik vroeg moeder of ze nog aan een automaat gedacht hadden en ze antwoordde er totaal niet aan gedacht te hebben, waarschijnlijk ook gezien pa zijn standpunt daarin want hij kon zo koppig zijn als een ezel. Ik had het zaadje gepland met die vraag en een uur later belde ze de dealer dat ze toch iets wezenlijks waren vergeten met betrekking tot de nieuwe auto en of er nog een optie aan toegevoegd kon worden. Dat was geen probleem en ze moest er niet speciaal voor naar de dealer om de overeenkomst te veranderen. Zeg maar niets tegen je vader dan is dat een verrassing voor hem was haar overtuiging. Overbodig was die mededeling, ik keek wel uit om hem te vertellen dat hij een oude wijven auto had gekocht. Het duurde nog zes weken voor het telefoontje van de dealer kwam dat de auto geleverd kon worden. Het was een zaterdag en we waren allen vrij, mijn ouders gingen om de nieuwe auto. Vader vroeg nog of ik mee wilde maar ik gaf te kennen dat ik hem thuis wel uitgebreid zal bekijken…………

Natuurlijk wachtte ik in spanning af op hun thuiskomst. Na enkele uren kwam de nieuwe auto de oprit van ons huis op rijden met een glimmende vader achter het stuur. Uiteraard begaf ik me gelijk naar buiten om belangstelling te tonen maar vooral om zijn oordeel te horen over de niet verwachtte uitvoering. Hij stapte met trots uit zijn bolide en liep alle toen nieuwe opties na die de nieuwe auto had zoals stuurbekrachtiging, radiocassette, elektrische antenne enz. Geen woord over de automatische versnellingsbak. Er volgde het moment om een ritje te maken  en trots reden we de oprit af en hij keek me vol spanning aan, ik gebaarde van niets en hij vroeg of mij niets opviel? Hij wees op de automaat "Wat een luxe" riep ik schijnheilig  "Ja nu rijd ik echt in een limousine, ik moet alleen nog maar gas geven en de rest gaat vanzelf" zei hij "Ik wist niet dat je een automaat gekocht had" zei ik slinks. Hij keek me aan over zijn bril en zei "zit standaard in de betere auto! jongen" en daar liet ik het maar bij………

Op een moment alleen met mijn moeder vroeg ik haar hoe hij de confrontatie had verwerkt met het feit dat de auto een automaat had. De autoverkoper had volgens haar nog even een duit in het zakje gedaan en gezegd dat het niet meer van deze tijd was dat zulke luxe auto’s nog met een gewone schakelbak werden uitgevoerd en pa had zich daar trots mee verzoent. Even was ze nog bang geweest voor een mindere reactie op de weg naar huis omdat pa met zijn koppelingsvoet op de rem getrapt had en bijna met zijn snuit door de voorruit was gegaan. Dat kwam volgens hem omdat de auto met rembekrachtiging was uitgevoerd. Hij was de automaat al snel gewend en vond zijn auto de meest luxe die hij ooit gehad had……..

Ik denk nog vaak aan mijn pa hier in Portugal……………

Groet Ferrie